ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ
ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
Το 1929 ξέσπασε στο
Λαύριο μια από τις μεγαλύτερες απεργίες στην ιστορία του συνδικαλιστικού
κινήματος της χώρας μας. Οι μεταλλωρύχοι του Λαυρίου ξεσηκώθηκαν ενάντια
στο ληστρικό κεφάλαιο, το οποίο τους εκμεταλλευόταν
κάτω από άθλιες συνθήκες, με εξαντλητικά ωράρια και μεροκάματα πείνας. Πριν και
κατά την διάρκεια της απεργιακής μάχης, η οποία κράτησε 46 ημέρες, είχαν να
αντιμετωπίσουν, το αδηφάγο κεφάλαιο, το αστικό κράτος και τον εργοδοτικό συνδικαλισμό.
Είχαν όμως και συμμάχους. Είχαν το κοινωνικό μέτωπο που αποτελείτο από τους
επαγγελματίες του Λαυρίου και της Κερατέας, είχαν όλη την εργατική τάξη της
χώρας στο πλευρό τους. Το κομμάτι αυτό των εργατών που ξεχώρισε ήταν αυτό των
γυναικών. Οι γυναίκες ήταν καθ’ όλη την
διάρκεια του αγώνα στην πρώτη γραμμή δεν δείλιασαν ούτε όταν τις χτυπούσαν, οι
χωροφυλάκοι, ούτε όταν έφτασαν τα στρατεύματα στο Λαύριο. Υπερασπίστηκαν το
δίκιο τους, το δικό τους και των παιδιών τους. Το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Λαυρίου
τιμώντας την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας παραθέτει το παρακάτω ιστορικό
γεγονός και καλεί όλες τις γυναίκες να οργανωθούν στα σωματεία τους, στις
λαϊκές επιτροπές, στην ομάδα γυναικών της ΟΓΕ για να διεκδικήσουμε το σταμάτημα
της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Σήμερα χρειάζεται όσο ποτέ άλλοτε όλοι
να βγούμε οργανωμένα στους δρόμους και να αντιμετωπίσουμε τον εχθρό της τάξης
μας. Τιμή και δόξα στις γυναίκες ηρωίδες της τάξης μας.
(Ο δημοσιογράφος Ορφανός
γράφει στον Ριζοσπάστη 17 Μάρτη
του 1929):
«ΟΙ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΕΣ ΤΟΥ ΛΑΥΡΙΟΥ ΧΑΙΡΕΤΙΖΟΥΝ ΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΗΜΕΡΑ
ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
ΕΝΑ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΠΡΩΙ ΑΓΩΝΑ ΚΑΙ
ΠΑΛΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΡΙΩΝ ΤΟΥ ΛΑΥΡΙΟΥ
Με την ευκαιρία του σημερινού γιορτασμού της Διεθνούς
ημέρας της γυναίκας, από τις εργάτριες της Αθήνας, πήρα την εντολή από τις
ηρωίδες προλετάριες του Λαυρίου, να περιγράψω την προχθεσινή εξέγερση τους
ενάντια στους 35 απεργοσπάστες, που στρατολόγησε ο εφοπλιστής Βλάσης, από τον
Πειραιά και τους κουβάλησε στο Λαύριο, για την εκφόρτωση των βαποριών του,
καθώς επίσης και την ηρωική αντίσταση ενάντια στην χωροφυλακή
«Χαιρέτα μας τις συντρόφισσες της Αθήνας μ’ αυτά που
είδες» μου είπε η γριά
συντρόφισσα Κάρλη, μάνα του φυλακισμένου μεταλλωρύχου σ.
Κάρλη και τραυματισμένη από την προχθεσινή σύγκρουση.- Για τούτο και παραθέτω
σήμερα τα γεγονότα αυτά.
Ο ήλιος δεν είχε βγει ακόμα καλά-καλά. Αυτό όμως για τους
δουλευτάδες του Λαυρίου, γυναίκες και άντρες, δεν ήταν λόγος για να μην
βρίσκονται στο πόδι. Έτσι άλλωστε από παιδάκια έχουν συνηθίσει...
Να σηκώνονται από την μαύρη αυγή και να τραβάν στην
φάμπρικα και το μεταλλείο.
Τούτο όμως το πρωί δεν συνέβαινε το ίδιο πράγμα. Στις
σφυρίχτρες των εργοστασίων έχουν να υπακούσουν μέρες τώρα οι εργάτες, κι από τα
μακριά φουγάρα ούτε άχνα καπνός
δεν έχει βγει.
Κι όμως... οι καμπάνες βαράν δαιμονισμένα δύο ώρες τώρα
κι’ ένα πλήθος τραβά κατά την παραλία.
Σε λίγο η προκυμαία γιομίζει. Μα και το σκοινί της
καμπάνας που βρίσκεται στα χέρια μιας γυναίκας κοντεύει να σπάσει από το
τράβηγμα. Η πόλη ολόκληρη βρίσκεται στο ποδάρι...
Οι νεολαίοι απάνω στην Νεάπολη και τον συνοικισμό βαράν
τις πόρτες και ξυπνούν τους «τεμπέληδες».
-Σηκωθείτε!
Ο Βλάσης έφερε απεργοσπάστες! Όλοι στην παραλία.
Κι η προκυμαία όλο και γεμίζει..
Το πλήθος τώρα τραβά κατά τη σιδερένια πόρτα της σκάλας
που γίνεται η εκφόρτωση και την φυλάν
χωροφυλάκοι. Μπροστά βαδίζουν οι γυναίκες με τα μωρά στην αγκαλιά.
Φτάνουν στην πόρτα μπροστά. Οι χωροφύλακες προσπαθούν να
τους μποδίσουν το διάβα, ενώ από τα δύο καράβια, πάνω του Βλάση, παρατηρείται
σύγχυση. Οι απεργοσπάστες ένας-ένας φοβισμένοι παρατούν το ξεφόρτωμα και
κατεβαίνουν στα αμπάρια.
Μια γυναίκα φωνάζει –Η πρώτη νίκη κερδήθηκε! Μπρος για τη
δεύτερη!
Και το πλήθος ορμά μέσα στην σιδερένια πόρτα. Οι
χωροφύλακες τα χάνουν, υποχωρούν λιγάκι και στρίβουν τους υποκόπανους ενάντια
στη κοσμοπλημμύρα. Κάνεις όμως δεν δειλιάζει. Απεναντίας αυτό γίνεται αφορμή
για να ριχτεί η πρωτοπορία του πλήθους, οι γυναίκες με περισσότερη μανία.
Ακούγονται φωνές, θόρυβος, κακό. Οι χωροφύλακες βαρούν
μανιασμένα μα κι οι γυναίκες που δέχονται πρώτες την επίθεση, δεν στέκονται με
σταυρωμένα τα χέρια. Οι πέτρες, τα ξυλοκάρβουνα, τα ξύλα που βρίσκονται στο λιμάνι γίνονται όπλα
της μάζας ενάντια στους φρενιασμένους χωροφύλακες.
Κι η μάζα όλο και προχωρεί μπρος τη σκάλα... Η δεύτερη
νίκη πλησιάζει...
Ξαφνικά ακούγεται ποδοβολητό. Κάνεις δεν γύρισε πίσω το
κεφάλι να δει τι τρέχει. Μόνο όταν από το στόμα του ανθυπομοίραρχου Λέκκα
ακούστηκε: -Θα σας σκοτώσω ρουφιάνοι! Το πλήθος
έστρεψε να δει για να δεχτεί κατάμουτρα τα κοντάκια των καινούργιων τώρα
χωροφυλάκων...
Μα πάλι κάνεις δεν δείλιασε. Μόνο που οι μισοί έστρεψαν
να αντιμετωπίσουν το καινούργιο
αυτό κύμα...
Μια γριούλα σπάζει το ραβδί της πάνω στα μούτρα του Λέκκα
κι’ η σύγκρουση όλο και γίνεται πιο άγρια. Πιάνονται σχεδόν στα χέρια.
Οι γυναίκες βουτάν τα όπλα από τους χωροφύλακες. Τέσσερα
απ’ αυτά πετιούνται στην θάλασσα. Αλλά καινούργιο, ξεκούραστο κύμα χωροφυλάκων
καταφτάνει. Οι χτυπημένες και κουρασμένες γυναίκες από την κούραση δεν βαστούν
πια...
Η σύγκρουση όμως εξακολουθεί. Ξάφνου δύο δυνατοί κρότοι
ακούγονται από το πλινθοποιείο. Ήτανε δύο τορπίλες που Πέσανε εκεί κοντά από τα
όργανα της εταιρείας για να σκορπίσουν πανικό.
Κι αρχίζει η υποχώρηση μέσα στις υποκοπανιές των χωροφυλάκων που χτυπούν τις
γυναίκες όπου βρουν και τις σέρνουν από τα μακριά μαλλιά τους.
Η σιδερένια πόρτα που ‘χαν κερδίσει με την πρώτη εξόρμησή
τους κλείνει τώρα με κρότο πίσω
τους. Κι οι καμπάνες μάταια εξακολουθούσαν να βαράνε. Κάνεις δεν έφτανε πια για ενίσχυση τους.
Κι όταν ματωμένες φτάνουν στη Νεάπολη γίνεται ο
απολογισμός: όλες σχεδόν χτυπημένες. Από τις 15 όμως το αίμα τρέχει. Οι άντρες
είχαν εφτά τραυματισμένους κι οι χωροφύλακες Πέντε με τον ανθυπομοίραρχο μαζί.
Έτσι τη περασμένη Πέμπτη 14 του Μάρτη οι προλετάριες του
Λαυρίου, πέρασαν το πρωινό τους. Ήταν ο καλύτερος γιορτασμός για τη Διεθνή
ημέρα της γυναίκας. Το αίμα τους ήταν η σπονδή που χύσανε για το πλησίασμά τους
μέσα στις γραμμές του προλεταριακού μας αγώνα, ήταν η υπόσχεση που δίνανε για
τους μελλοντικούς σκληρούς αγώνες που θα ριχτούν, για την απελευθέρωση τους από
την σκλαβιά του εργοδότη.
Οι εργάτριες της Αθήνας ας είναι περήφανες από τον
χαιρετισμό αυτό που τους στέλνουν οι προλετάριες του Λαυρίου».
Οι γυναίκες τραυματίες της
μάχης του λιμανιού είναι οι παρακάτω.
Πασχαλιά Κάρλη, Κατίνα Κόλια,
Αλεξάνδρα Ρουμπάνη, Παναγιώτα Καπόλη, Ζαχαρούλα Χαροκόπου, Ντίνα Μπερκιάτη,
Ευαγγελία Κομέλη, Ελένη Τσίκλου, Βασιλική Τσίκλου, Φωτεινή Τσίκλου, Μαριγώ
Σκόνδρα, Μπότα Καζούρη, Αγγελική Πλουμίδη, Ζωή Μαυρομιχάλη, Σταματίνα Πόνη,
Παναγιώτα Ψαράκη, Ευαγγελία Καλογιάννη, Μαρία Τζινοπούλου, Ευαγγελία Κανέλη,
Σταματία Λιόνη.
Τιμή και δόξα στις ηρωίδες της τάξης μας.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ
28-2-2013
"Δεν ντρέπεστε να βγαίνετε κι εσείς οι γυναίκες στα πεζοδρόμια αντί να κάθεστε στο σπίτι σας να κοιτάξετε τα παιδιά σας", είπε κάποιος ασυνείδητος "Έλληνας" σε μια νέα. Κι αυτή τον κοίταξε με περιφρόνηση και του απάντησε:
ΑπάντησηΔιαγραφή"Οι Ελληνίδες δεν μπορούν να είναι σκλάβες και μάνες σκλάβων. Σήμερα ο προορισμός μας είναι ο αγώνας για τη ζωή και τη λευτεριά όλων των παιδιών της Ελλάδας".
Με το στόμα της νέας αυτής απαντούν όλες οι Ελληνίδες.
("Ηρωίδες του '43", Γυναικεία δράση, 25-3-43, αναφορά στο: Τασούλα Βερβενιώτη, Η γυναίκα της Αντίστασης, Αθήνα, Οδυσσέας, 1994, σ. 275-276)
Οι γυναίκες στα χωριά και τις πόλεις που ανθίζει ο ανταρτοπόλεμος πρέπει να ρίξουν όλες τις δυνάμεις τους σ' αυτό το μέτωπο. Ν' αποτελέσουν οργανωμένα τμήματα μέσα στις τοπικές οργανώσεις του Ε.Λ.Α.Σ., του Ε.Α.Μ. και του Θεσσαλικού Ιερού Λόχου. Να γίνουν ενεργά μέλη σε κάθε τομέα. Να οργανώσουν μαχητικά τμήματα από τις νέες γυναίκες που θέλουν και μπορούν ν' αρπάξουν τ' όπλο στο χέρι. Ο ρόλος τους είναι σημαντικός σε μια παλλαϊκή εξέγερση. Γιατί θα ξεσηκώσουν παραλήρημα ενθουσιασμού, αγγίζοντας τον Έλληνα στην πιο ευαίσθητη χορδή του, το φιλότιμο.
ΑπάντησηΔιαγραφή("Tο Σημερινό μας καθήκον", Γυναικεία Δράση, 1-5-43, αναφορά στο: Τασούλα Βερβενιώτη, Η γυναίκα της Αντίστασης, Αθήνα, Οδυσσέας, 1994, σ. 322)